Ontwerpen voor inbreidingslocaties

In de huidige wooncrisis, met het oog op duurzaam hergebruik en circulariteit is inbreiden een goede oplossing. 
Inbreidingslocaties zijn het puzzelkatern van de architectuur. Omdat standaardoplossingen hier niet passen, vragen zij het bij uitstek om creatieve lenigheid van de architect. 

Inbreidingslocaties zijn locaties binnen de bebouwde omgeving die door herontwikkeling, vaak gecombineerd met renovatie, worden ingericht op een nieuw leven. 

Waarom is inbreiden een goede oplossing?
Met inbreiden wordt voortgebouwd op het bestaande: bestaande voorzieningen zoals scholen, winkels en het buurtcafé, bestaande infrastructuur en ov-verbindingen. Ook cultureel wordt voortgebouwd op bestaande structuren, zoals de identiteit van een buurt en sociale netwerken.

Dit heeft voordelen voor het nieuwe project en voor de omgeving. Ten eerste is er geen noodzaak om alles vanaf nul op te bouwen, dat is kostenbesparend en levert sociale samenhang op. Ten tweede draagt het bij aan het bestaande door er opnieuw in te investeren. De lokale economie wordt versterkt door het toevoegen van woningen. Vergrijzing wordt tegengegaan door de komst van gezinnen en starters. En met de herontwikkeling wordt de bestaande bebouwing verduurzaamd.

Voor veel gemeenten in het Groene Hart is inbreiden vaak de enige optie, omdat bouwen buiten de dorpscontouren, buiten BSD-gebied in vakjargon, doorgaans niet is toegestaan. Inbreiden biedt de mogelijkheid om buiten het dorp ruimte te behouden voor landbouw, natuur en recreatie.
Dit heeft wel een keerzijde: uitbreidingsmogelijkheden binnen bestaande kernen zijn schaars en groene ruimte is ook daar essentieel voor de leefbaarheid. De groene ruimte is juist een kwaliteit waarvoor mensen in een dorp willen wonen. Het zoeken naar de juiste balans is voor ons als architect onderdeel van de opgave.

Ontwerpkracht
Het ontwerpen van inbreidingslocaties vraagt om specifieke oplossingen waarbij zorgvuldig wordt omgegaan met de gebouwde omgeving en de identiteit en de gevoeligheden in de omgeving. De nieuwe ontwikkeling moet passen in de bestaande omgeving.

Innovatieve prefab oplossingen kunnen hier ook aan bijdragen. Door het werk voor te bereiden in de fabriek wordt op de locatie overlast, verkeershinder en CO²-uitstoop voorkomen.

In deze puzzel vindt de architect zijn meerwaarde. De ontwerpkracht van de architect kan worden ingezet om oplossingen te bieden die de ontwikkeling op een specifieke plek wèl mogelijk maken, door creatieve oplossingen te bedenken die meerdere problemen tegelijk oplossen.
Verbeeldingskracht is hierbij cruciaal. Niet alleen om de opdrachtgever te overtuigen, maar ook omdat er in bestaand bebouwd gebied meer belanghebbenden zijn. Gemeente en buurtbewoners moeten worden overtuigd van de kwaliteit van de voorgestelde oplossing.

Participatie
Omwonenden hebben er belang bij dat er opnieuw wordt geïnvesteerd in hun verouderde leefomgeving. Door aan te sluiten bij lokale initiatieven ontstaat betrokkenheid van bewoners en omwonenden. Hierdoor komt nieuwe input op tafel. Kennis van het gebied, door de mensen die er wonen. En begrip van wat mensen in de buurt willen; wat er speelt. Met de komst van de Omgevingswet wordt deze participatie nog belangrijker.
Door al deze aspecten in de initiatieffase van de herontwikkeling mee te nemen, leg je een betere ontwerppuzzel. De vaardigheid om te tekenen, te rekenen en buiten de box te denken kan helpen bij het maken van strategische keuzes in de initiatieffase van een project.
Inbreidingslocaties leveren een waardevolle bijdrage aan het creëren van duurzame, veerkrachtige steden en dorpen voor de toekomst.

Voorbeelden uit onze praktijk
In Dorpshart Leimuiden gaven wij het dorpscentrum, op initiatief van een lokale werkgroep, een nieuw gezicht. Door woningen en winkels te bouwen rond een nieuwe dorpshaven versterkte we de waterport identiteit en werd grondvervuiling verwijderd uit het gat dat daarvoor gegraven werd.



Voor De Houttuinhof werd een verkeersintensive bouwmarkt uitgeplaatst, hier kwamen duurzame houtbouw woningen voor terug die als prefab bouwpakket werden aangevoerd over de smalle lint bebouwing.


VRP architecten werkt regelmatig aan inbreidingslocaties. In een haalbaarheidsanalyse bekijken we of de opgave financieel, bouwkundig en maatschappelijk haalbaar is, en zoeken we de partijen bij elkaar die hierbij een rol kunnen spelen.
Meer weten? Stuur een e-mail aan Joris Hekkenberg: joris@vrparchitecten.nl.